دال بتنی توسط تیرها، ستونها، دیوارها و یا کف نگهداری می شود و دارای انواع مختلف با کاربردها، معایب و مزایایی است که در این مقاله از نورفکری به آن می پردازیم.
سقف و کف ساختمان ها به روش های مختلفی ساخته می شوند. دال بتنی یکی از روش هایی است که در ساختمان های مهم قابل اجراست. مثلا ساختمان هایی در مراکز صنعتی بزرگ، دال سقف بتنی دارند. دال از بتن ساخته می شود و برای سطوح افقی صاف مانند کف زمین، کف بام و پشت بام کاربرد دارد. دال توسط تیرها، ستونها، دیوارها و یا کف نگهداری می شود. برای آشنا شدن با انواع دال بتنی، کاربردهای آنها، معایب و مزایایی که دارند، تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
دال بتنی چیست؟
دال بتنی یک عضو سازه ای است که در ساختمان های امروزی مورد استفاده قرار میگیرد. دال های افقی مسطح، ضخامتی بین 15 تا 50 سانتی متر دارند و بیشتر در سقف طبقات ساختمان از آنها استفاده می شود. دال های نازکتر نیز برای ساخت سنگ فرش ها مناسبند. این سازه از صفحات سخت بتونی تشکیل می شود که امروزه با پیشرفت صنعت و تکنولوژی می توان دال های بتنی انحنادار نیز ساخت. دال بتنی عضوی است که در سازه هایی مانند ساختمان، سد، پل و تونل اجرایی شده و با کاربرد هایی مثل سقف، فنداسیون یا پیاده رو از آن استفاده می شود.
انواع تقسیم بندیهای دال بتنی
این عضو سازه ای کاربرد های فراوانی در صنعت ساخت و ساز دارد. با انواع تقسیم بندی دال بتنی آشنا شوید:
-
تونل سازی
-
ساخت فونداسیون
-
ساخت بالکن
-
روسازی جاده
-
ساخت سقف و کف ساختمان
-
ساخت عرشه پل
-
ساخت پیاده رو سنگ فرش
نحوه ساخت دال بتنی
دال های بتنی به دو روش پیش ساخته و برجا ساخته میشود. تمام فعالیت هایی مانند قالب بندی، آرماتوربندی، اعمال پیش یا پس تنیدگی و بتن ریزی دال برجا، در محل پروژه انجام می شود.اما نحوه ساخت دال بتنی از نوع پیش ساخته، ساخت دال یا قطعات آن و پیش تنیدگی در کارخانه صورت می گیرد و فرایند های نهایی سازی مانند نصب اتصالات، جانمایی و یا پس تنیدگی در محل پروژه انجام می شود.
سرعت اجرای بالا و مقاومت بیشتر، کنترل بهتر کیفیت بتن، اقتصادی بودن برای پروژه های بزرگت، تاثیر نداشتن شرایط آب و هوایی بر روی فرایند ساخت و نیاز نداشتن به نیروی کار ماهر و اجرای آزمایش های برجای بتن، از ویژگی های مهم دال بتنی پیش ساخته به شمار می رود.
مزایا و ویژگی های مهم دال بتنی برجا مانند: اقتصادی بودن آن برای پروژه های کوچک، نیاز نداشتن به جرثقیل برای جابجایی و منتقل کردن قطعات، هزینه و نگهداری پایین تر، مقاومت بیشتر در برابر بارهای دینامیک، امکان داشتن ساخت دال به شکل های متنوع و عدم داشتن دقت بالا برای نصب اتصالات.
صفحات پیشنهادی:
انواع مختلف دال بتنی کدامند؟
این سازه تنوع بسیار زیادی دارد و کاربرد های زیاد آن در سازه های مختلف از اهمیت فراوانی برخوردار است. نوع دال بتنی بر اساس موارد زیر تقسیم بندی می شود.
-
شکل: تخت، قوسی، گنبدی، شیب دار
-
مقطع: توپر، توخالی، ترکیبی
-
نسبت طول به عرض: یک طرفه، دوطرفه
-
روش اجرا: برجا، پیش ساخته
-
کاربری: سقف، کف، فونداسیون
انواع سقف دال بتنی کدامند؟
مهمترین کاربرد دال بتنی در اجرای ساخت سقف و قسمت کف ساختمان است. سقفی که از دال بتنی ساخته شده، تمام قسمت های آن یا بخشی از آن با استفاده از بتن معمولی یا بتون آرمه بنا می شود. ساختمان هایی که سقف دال بتنی دارند، شکل های مختلف با مقاطع توپر و یا توخالی هستند و با هر دو روش پیش ساخته و یا برجا ساخته می شوند. درادامه انواع سقف های دال بتنی معرفی می شود:
این نوع از دال ها به شکل بتون آرمه است که به طور مستقیم بر روی ستون های بتنی یا کلاهک های آن گذاشته می شود. ضخامت دال های تخت معمولا 20 سانتی متر است و به چهار نوع تقسیم می شوند:دال تخت با کتیبه، با سرستون، با کتیبه سرستون، ساده بدون سرستون و کتیبه.
کاربردهای دال بتنی تخت در ساختمان های بلند و هتل ها، سازه های صنعتی بزرگ، پارکینگ، انبار، رمپ مورد استفاده قرار میگیرد. سازه هایی که سقف آنها توسط تیر نگهداری می شود و سازه هایی که به قالب بندی کمتری نیاز دارند
برخی از مزایای دال تخت مانند: کم کردن وزن سازه، استفاده از زمان کمتر برای اجرا ظاهری جذاب با نورگیری عالی، تحمل کردن بارهای متمرکز و بیشترین مقاومت برشی و به حداقل رساندن ارتفاع سازه در صورتی که نیاز به سقف کاذب نداشته باشد.
از معایب دال تخت محدودیت داشتن در اجرای دهانه های بزرگ، برای نگهداری از دیوارهای بنایی مناسب نیست، در صورتی که از کتیبه استفاده شود در نصب تاسیسات تداخل ایجاد می شود و نسبت به دال دو طرفه ضخامت بیشتری دارد.
دال گنبدی معمولا بر روی دال معمولی ساخته می شود و کاربرد اصلی آن در کاخها، ساختمان های مذهبی، موزه ها و سازه هایی مانند آنهاست.
از مزایای دال گنبدی می توان به ظاهر زیبا، افزایش فضای نصب تاسیسات و تهویه طبیعی هوا و نورگیری مناسب، به دلیل افزایش ارتفاع سازه اشاره کرد.
معایبی که این نوع از سازه دارد مانند: به نیروی کار ماهر نیاز دارد، بیشتر شدن مدت زمان ساخت، قالب بندی پیچیده و دشواری دارد و اضافه کردن طبقات بر روی آن غیر ممکن است.
-
دال شیب دار(Pitched Roof Slab ):
نوعی دال بتون آرمه است که در مناطقی که بارش زیاد است به عنوان بام ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد. اجرای اینگونه از دال شیبدار دقت بالایی لازم دارد و در بیشتر مواقع دال این بام ها به صورت مثلثی قرار می گیرد.
از مهمترین مزایای دال شیبدار شکل زیبا،عملکرد دمایی بهتر، در برابر باران و نشت آب مقاوم است، فضای بیشتری برای نصب تاسیسات و یا امکان درست کردن انبار و یا اتاق وجود دارد، به دلیل ارتفاع سازه، نورگیری و تهویه هوای بهتری خواهد داشت.
معایبی که این سازه دارد مانند: دشواری در قالب بندی،عدم استفاده از طبقات برای ساختمان، تعمیرات این سازه بسیار سخت است و نیروی کار ماهری نیاز دارد.
-
دال قوسی ( Arched Slab ):
به علت انحنا داشتن این دال های قوسی در ساخت پل، تونل و ساختمان از آنها استفاده می کنند. برای توزیع بارهای یکنواخت محوری و تحمل بارهای ناشی از باد، دال قوسی گزینه مناسبی است. این نوع سازه در سال های گذشته، به وسیله آجر ساخته می شد.
از مزایای دال قوسی می توان گفت که در برابر فشار مقاومت بالایی دارد، برای اجرای دهانه های بسیار بلند امکان پذیر است، بار به صورت یکنواخت روی آن پخش می شود و طول عمر بالایی دارد.
معایبی که دال قوسی دارد، ساخت آن به تجهیزات مخصوص و نیرو کار ماهر نیاز دارد و بسیار زمان بر است. نیاز به مراقبت و نگهداری بیشتر دارد.
انواع پی دال بتنی کدامند؟
از دال بتنی در ساخت سازه های گوناگون به عنوان پی یا فونداسیون استفاده می کنند. دال روی زمین یا دال همکف کاربردی ترین نوع پی به حساب می آید. این نوع دال روی زمین و موازی با سطح زمین ساخته می شود و نیازی به حفاری برای فونداسیون ندارد. دال روی زمین به دو دسته متکی و نواری تقسیم می شود.
-
دال متکی بر زمین (Supported Slab on Grade ): یک نوع دال بتنی بر روی زمین است که به عنوان قسمتی از پی سطحی ساختمان کارایی دارد. در زمان ساخت دال متکی بر زمین، قالب بندی که برای پایه ستون استفاده می شود، به عنوان تخته شیب نما برای قالب دال به کار می رود. عاملی که باعث آزاد سازی تنش در روزهای گرم می شود، گذاشتن یک درز انبساطی بین دال بتنی و دیوار است. درزهای انقطاع هم ، از بروز ترک های احتمالی جلوگیری می کند .
-
دال نواری روی زمین (Monolithic Slab on grade ): این دال به عنوان پی سطحی ساختمان در سازه ها به کار میرود. در این نوع از سازه ستون ها و دیوار ها بر روی دال گذاشته می شوند. دال نواری روی زمین با گذاشتن تخته های قالب بندی در اطراف محوطه دال و ریختن بتن داخل این تخته ها ساخته می شود. ضخامت دال نواری روی زمین در کناره های آن زیادتر از جاهای دیگر است.
از مزایای این سازه اختیاری بودن استفاده کردن از میلگرد یا عدم استفاده از آن است. برای نگهداری به عضوهای سایر سازه ها نیازی ندارد، از تخته های قالب بندی ساده استفاده می شود و نیازی به شمع بندی و داربست برای ساخت ندارد.
منظور از دال جاده (Road Slab) چیست؟
استفاده از دال بتنی به عنوان روساز جاده ها یکی دیگر از کاربردهای آن در ساخت و ساز است. ساخت جاده های بتنی به وسیله دال های پیش ساخته و یا برجا صورت می گیرد. امروزه ماده اصلی سازنده بیشتر جاده ها آسفالت است. اما مزیت های منحصر به فرد بتن موجب بیشتر شدن استفاده از آن در راهسازی شده است.
از فواید مهم جاده های بتنی میتوان به این موارد اشاره کرد که دال بتنی دارای دوام و ایمنی بالا است و در مقابل فرسودگی و ترک خوردگی مقاوم است، اجرای آسانی دارد و طول عمر بیشتر و نیاز به نگهداری کمتری دارد.
مقالات پیشنهادی:
دال سنگ فرش (Paving Slab) چیست؟
دال سنگ فرش به صورت قطعات چند ضلعی با مساحتی حدود 0.5 متر مربع ساخته می شود معمولا از این دال ها برای روسازی و پوشش سطحی پیاده روها و فضاهای داخلی و خارجی ساختمان ها مورد استفاده قرار می گیرد دال سنگ فرش از دوام و مقاومت بالایی برخوردار است.
جمع بندی
در این مقاله بر اساس این که دال بتنی چیست و نحوه ساخت آن، توضیحاتی را ارائه دادیم. دال بتنی انواع گوناگونی دارد که در قسمت های مختلف سازه ها مانند سقف و یا کف ساختمان ها و یا پل ها و جاده ها مورد استفاده قرار می گیرند. هر یک از این سازه ها دارای مزایا و معایبی هستند که با مقایسه آنها می توانید از بهترین سازه بتنی برای ساخت ساختمان و یا پروژه های عمرانی استفاده کنید. به طور کلی دال های بتنی از دوام و قدرت بالایی برخوردارند و برای استفاده در پروژه های عظیم و ساختمان های چند طبقه و بزرگ بسیار مناسب و به صرفه هستند.